دکتر یوسف قرضاوی از علمای برجسته معاصر است که همواره به عنوان مروّج مدارا و تسامح دینی و مذهبی در میان مسلمانان شناخته شده است. آثار مکتوب ایشان، بیانگر منش، شخصیت و اندیشه‌های وی است و تلاش برای تقریب و همکاری پیروان مذاهب اسلامی در سال های گذشته، با نام ایشان تداعی می گردد.

این متفکر گرانقدر که از نمادهای بیداری اسلامی معاصر است، در جایگاه یک فقیه آگاه و ملتزم به درک اولویت‌ها، همواره در عرصه دفاع از مصالح امت اسلامی و تمدن با شکوه آن حضور فعال داشته است؛ التزام دکتر قرضاوی به مشی وحدت و تقریب، علاوه بر قناعت های فکری، اعتقادی و عقلانی شخصی، ریشه در مبانی اندیشگی مکتب فکری وی دارد، که امروزه مدرسه فکری وسطیت نام گرفته و خود ایشان از محورهای قابل احترام و بسیار تأثیرگذار آن است.

اخیرا فراز کوتاهی از مصاحبه ایشان با روزنامه "المصری الیوم"، که متناسب با گفتمان چند دهه اخیر ایشان نبود، واکنش‌های متفاوتی را در بین بعضی از شخصیت‌های شیعه و سنی در داخل و خارج از کشور به دنبال داشت.

جماعت دعوت و اصلاح ایران لازم می داند، بعد از فرونشستن دوره واکنش‌های حاد و در فضایی خارج از تنش و تعصب، موارد ذیل را در این خصوص به اطلاع افکار عمومی برساند:

1-      تفاوت برداشت از متون دینی امری طبیعی است و باید اذعان کرد که برخی از این تفاوت ها، سبب اختلافاتی در ابعاد کلامی، اعتقادی، تاریخی و فقهی میان پیروان مذاهب اسلامی گشته و بعضاً در بستر تاریخ و در یک روند نامطلوب تراکم یافته و رنگ کینه به خود گرفته اند. باید همگان توجه داشته باشند كه حل و فصل این گونه قضایا – به فرض امکان- از ظرفیت یک مصاحبه و یا سخنرانی خارج است و تحقق این مهم تنها با همفکری علما و روشنفکران فریقین، و در فضایی آکنده از رواداری و تسامح قابل تصور است. از این زاویه، ما اساساً با ورود رسانه ای استاد قرضاوی به این حوزه موافق نیستیم و معتقدیم ادامه واکنش های رسانه‌ای نیز، تنها به رادیکال شدن فضا کمک می‌کند و ظرفیت‌های تفاهم و تعامل منطقی را، به‌ویژه در وضعیت كنونی منطقه، با تهدید جدی مواجه می‌سازد.

2-      شأن دکتر یوسف قرضاوی، با همه فضل، دانش، خدمات ارزنده و سوابق ماندگار، یک شأن بشری است و همانند همه ابنای بشر -غیر از انبیای عظام صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین - قابل نقد و دیدگاه‌هایشان قابل ردّ یا قبول است. ما ضمن استقبال از هرگونه نقد علمی و دلسوزانه، با واکنش‌های خارج از دایره نزاکت و حاوی تهمت‌های ناروا به ساحت این عالم ربّانی مخالف هستیم و همگان را به رعایت معیارهای گفتمان علمی و اخلاقی به مثابه یک رویّه قابل احترام در نقد اندیشه‌ها دعوت می‌كنیم.

3-      آنچه امروز مسلمانان بیش از هر زمان دیگر به آن نیاز دارند، احیای اخلاقیاتی است که مبنای اولیه تمدن اسلامی بوده و دمیدن روح تسامح و بردباری به آن برای تجربه دوره دیگری از شکوفایی فرهنگی در میان مسلمانان ضرورت مضاعف یافته است. بدیهی است این امر مستلزم اراده قوی و رفتار صادقانه و پرهیز از مشی تعصب‌آمیز از جانب پیروان مذاهب اسلامی است.

4-      به اعتقاد ما، اتحادیه جهانی علمای مسلمان، كه از ابتكارات گرانقدر دكتر قرضاوی به شمار می‌رود و گرایش‌های مختلف فقهی و فكری دنیای اسلام را در بر می‌گیرد، از ظرفیت‌های لازم برای پیگیری مسایل‌ مهم جهان اسلام برخوردار است. امیدواریم با تلاش، ژرف‌اندیشی و سعه صدر همه بزرگان،‌ مشكلات و قضایای امت اسلامی، در نهایت  حكمت و دلسوزی معالجه گردد.

جماعت دعوت و اصلاح ایران

19/7/1387